VIRGILIUS RESTAURATUS, S E. U MARTINI SCRIBLERI SUMMI CRITICI CASTIGATIONUM in NEIDEM SPECIMEN: NEIDEM totam, amice lector, innumerabilibus pæne mendis fcaturientem, ad priftinum fenfum revocabimus. In fingulis ferè verfibus fpuriæ occurrunt lectiones, in omnibus quos unquam vidi codicibus, aut vulgatis aut ineditis, ad opprobrium ufque criticorum in hunc diem exiftentes. Interea, adverte oculos, & his paucis fruere. At fi fint in hifce caftigationibus, de quibus non fatis liquet, fyllabarum quantitates, poλyóμeva nostra libro ipfi præfigenda, ut confulas, moneo. AR quæ I. SPECIMEN LIBRI PRIMI, Vers. I. RM A virumque cano, Trojæ qui primus ab oris Italiam, fato profugus, Laviniaque venit Littora: multum ille & terris jactatus & alto, Vi fuperum Arma virumque cano, Trojæ qui primus ab aris Littora: multum ille et terris vexatus, & alto, Ab Ab aris nempe Hercæi Jovis, vide lib. 2. vers. 512, 550.-Flatu, ventorum Æoli, ut fequitur-Latina certe littora cum Æneas aderat, Lavina non nifi poftea ab ipfo nominata, lib. 12. verf. 193.Jactatus terris non convenit. II. VERS. 52. -Et quifquis numen Junonis adoret ? III. VERS. 86. -Venti velut agmine facto IV. VERS. 117. Fidumque vehebat Orontem. Non fidum, quia epitheton Achatæ notiffimum, Oronti nunquam datur. V. VERS. 119. Excutitur, pronufque magifter -Excutitur: pronufque magis tèr Aio Virgilium aliter non fcripfiffe, quod plane confirmatur ex fequentibus-Aft illum ter fluctus ibidem Torquet VI. VERS. 122. Apparent rari nantes in gurgite vasto Arma virum Armi hominum: ridicule anteà arma virûm, quæ ex ferro conflata, quomodo poffunt natare? VII. VERS. 251. Atque rotis fummas leviter perlabitur undas. Atque rotis fpumas leviter perlabitur udas. Summas,. · & leviter perlabi, pleonafmus eft: mirificè altera lectio Neptuni agilitatem & celeritatem exprimit; fimili modo nofter de Camilla, Æn xi. inta&tæ fegetis X 3 per per fumma volaret, &c. hyperbolicè. VIII. VERS. 154. Jamque faces & faxa volant, furor arma miniftrat. Jam feces & faxa volant, fugiuntque_miniftri: Uti folent, inftanti periculo-feces facibus longe præftant; quid enim nifi fæces jactarent vulgus fordidum? IX. VERS. 170. Fronte fub adverfa fcopulis pendentibus antrum, Intus aquæ dulces, vivoque fedilia faxo. Fronte fub adversa populis prandentibus antrum. Sic malim, longe potius quam fcopulis pendentibus: Nuga! nonne vides verfu fequenti dulces aquas ad potandum & fedilia ad difcumbendum dari? In quorum ufum? quippe prandentium. X. VERS. 188. -Tres littore cervos Profpicit errantes: hos tota armenta fequuntur -Tres littore corvos Afpicit errantes: hos agmina tota fequuntur A tergo-cervi, lectio vulgata, abfurditas notiffima: hæc animalia in Africa non inveniri, quis nefcit ? At motus & ambulandi ritus corvorum quis non agnovit hoc loco? Littore, locus ubi errant corvi, uti nofter alibi, Et fola fecum ficca fpatiatur arena. Omen præclariffimum, immo et agminibus militum frequenter obfervatum, ut patet ex hiftoricis. XI. VERS. 748 Arcturum, pluviafque hyades, geminofque Triones. Error graviffimus. Corrigi, XII. VERS. 631. feptemque Triones. Quare agite O juvenes! tectis fuccedite noftris. Lectis potius dicebat Dido, polita magis oratione, & quæ unica voce & torum & menfam exprimebat: hanc lectionem prope confirmat appellatio O juvenes! duplicem hunc fenfum alibi etiam Maro lepidè innuit, Æn. IV. v. 19. Huic uni forfan potui fuccumbere culpæ : Anna! Anna! fatebor enim Corrigi, huic uni [viro fcil.] potui fuccumbere; culpas Anna? fatebor enim, &c. Vox fuccumbere quam eleganter ambigua ! LIBER SECUNDUS. VERS. 1. CONTICU ERE omnes, intentique ora tenebant. CONFIGUERE orat Concubuere omnes, intentèque ora tenebant ; Inde toro fatur Æneas fic orfus ab alto. Concubuere, quia toro Æneam vidimus accumben-" tem: quin & altera ratio, fcil. Conticuere & ora tenebant, tautologicè dictum. In manufcripto perquam rariffimo in patris mufæo, legitur, ore gemebant; fed magis ingeniofé quam verè.-Satur Æneas, quippe qui jamjam a prandio furrexit: pater nihil ad rem attinet. VERS. 3. Infandum, regina, jubes renovare dolorem. Infantum, regina, jubes renovare dolorem. Sic haud dubito veterrimis codicibus fcriptum fuiffe. Hoc fatis conftat ex perantiqua illa Britannorum cantilena, vocata Chevy-chace, cujus autor hunc locum fibi ascivit in hæc verba. The child may rue that is unborn. VERS. 4. Trojanas ut opes, & lamentabile regnum, Trojanas ut oves & lamentabile regnum Diruerint -mallem oves potius quam opes, quoniam in antiquiffimis illis temporibus oves & armenta divitiæ regum fuere. Vel fortaffe opes Paridis innuit, quas fuper Idam nuperrime pafcebat, & jam in vindictam pro Helenæ raptu, a Menelao, Ajace, aliifque ducibus, meritò occifas. VERS. 5. -Quæque ipfe miferrima vidi, Et quorum pars magna fui. Et Et quorum pars magna fui Omnia tam audita quam visa recta distinctione enarrare hic Æneas profitetur: multa quorum nox ea fatalis fola confcia fuit, vir probus & pius tanquam vifa referre non potuit. VERS. 7. Quis talia fando Temperet a lachrymis ? Temperet in lachrymis ?-Major enim doloris indicatio, abfque modo lachrymare; quam folummodo a lachrymis non temperare. VERS. 9. Et jam nox humida cœlo Præcipitat, fuadentque cadentia fydera fomnos. Et jam nox lumina cœlo Præcipitat, fuadentque latentia fydera fomnos. Lectio, humida, vefpertinum rorem folum innuere videtur: magis mî arridet lumina, quæ latentia poftquam præcipitantur, aurore adventum annuntiant. VERS. II. Sed fi tantus amor cafus cognofcere noftros, Cura noctis (fcilicet noctis excidii Trojani) magis compendiofé (vel ut dixit ipfe breviter) totam belli catastrophen denotat, quam diffufa illa & indeterminata lectio cafus noftros.-Ter audire gratum fuiffe Didoni, patet ex libro quarto, ubi dicitur, Iliacofque iterum demens audire labores Expofcit: ter enim pro fæpe ufurpatur. Troja fuperumque labores, rectè, quia non tantum homines fed & Dii fefe his laboribus immifcuerunt. Vide Æn. 2. vers. 610, &c. VERS. 13. Quanquam animus meminiffe horret, luctuque refugit, Incipiam. Quanquam animus meminiffe horret, lucufque reJurgit. Refurgit multò proprius dolorem renafcen tem |