Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

ivas fuorum lacrimas coercens. Dari naves ac vehicula abeuntibus jubet: libellos epiftolasque, ftudio erga se, aut Vitellium contumeliis, infignes, abolet: pecunias diftribuit, parce, nec ut periturus. Mox Salvium Cocceianum fratris filium prima juventa, trepidum et moerentem, ultro folatus eft, laudando pietatem ejus, caftigando formidinem; an Vitellium tam immitis animi fore, ut pro incolumi tota domo, ne hanc quidem fibi gratiam redderet? mereri fe feftinato exitu clementiam victoris. Non enim ultima defperatione, :fed pofcente proelium exercitu remifisse Reipubl. noviffimum cafum. Satis fibi nominis, fatis pofteris fuis nobilitatis quaefitum. post Julios, Claudios, Servios, se primum, in familiam novam imperium intulisse. proinde erecto animo capefferet vitam, neu patruum fibi Othonem fuiffe, aut oblivisceretur unquam, aut nimium meminisset.

Poft quae, dimotis omnibus, paulum requievit. atque illum fupremas jam curas animo volutantein repens tumultus avertit, nuntiata confternatione ac licentia militum. namque abeuntibus exitium minitabantur, atrociffima in Verginium vi; quem claufa domo obfidebant. increpitis feditionis auctoribus regressus, vacavit abeuntium alloquiis, donec omnes inviolati digrederentur. Vefperascente die, fitim haustu gelidae aquae fedavit, tum allatis ¡pugionibus duobus, cum utrumque pertentaffet, alterum capiti fubdidit. et explorato, jam profectos amicos, noctem quietam, utque affirmatur, non infomnem egit. Luce prima in ferrum pectore incubuit. ad gemitum morientis, ingreffi liberti, fervique, et Plotius Firmus praetorii praefectus, unum vulnus invenere. Funus maturatum. ambitiofis id precibus petierat, ne amputaretur caput, ludibrio futurum. Tulere corpus praetoriae cohortes, cum laudibus et lacrimis, vulnus manusque

[blocks in formation]

ejus exosculantes. Quidam militum, juxta rógum interfecere se, non noxa neque ob metum; fed aemulatione decoris, et caritate principis ac poftea promifcue Bedriaci, Placentiae, aliisque in caftris, celebratum id genus mortis. Othoni fepulcrum exftructum eft, modicuin et manfurum. Hunc vitae finem habuit fepti mo et tricefimo aetatis anno.

Origo illi e municipio Ferentino. Pater confularis; avus praetorius; maternum genus impar, nec tamen indecorum. pueritia ac juventa, qualem monftravimus. duobus facinoribus, altero flagitiofiffimo, altero egregio, tantundem apud pofteros meruit bonae famae, quantum malae. Ut conquirere fabulofa, et fictis oblectare legentium animos, procul gravitate coepti operis crediderim; ita vulgatis traditisque demere fidem non aufim. Die quo Bedriaci certabatur, avem inufitata fpecie, apud Regium Lepidum celebri luco conse diffe, incolae memorant, nec deinde coetu hominum, aut circumvolitantium alitum, territam pulfamve, donec Otho fe ipfe interficeret: tum ablatam ex oculis: et tempora reputantibus, initium finemque miraculi, cum Othonis exitu competisse.

In funere ejus, novata luctu ac dolore militum feditio. nec erat, qui coerceret. Ad Verginium verfi, modo ut reciperet imperium, nunc ut legatione apud Caecinam ac Valentem fungeretur, minitantes orabant. Verginius per averfam domus portam furtim digreffus, irrumpentes fruftratus eft. Earum, quae Brixelli egerant cohortium preces Rubrius Gallus tulit. Et venia statim impetrata, concedentibus ad victorein, per Flavium Sabinum, iis copiis quibus praefuerat.

III. Ita

III.

Italiåner.

Guicciardini.

Francesco Guicciardini, aus einem angesehenen Geschlechte, geb. zu Florenz 1482, geft. 1540. Nachdem er verschiedne Statts halterschaften, von Modena und Reggio, von Nomagna und Bos logna, mit vielem Ruhm bekleidet hatte, lebte er in gelehrter Ruhe auf seinem Landgute bei Florenz; und hier vollendete er feine Geschichte Italiens, die zuerst zu Florenz 1561, fol. im Druck erschien, und immer noch als klassisches Werk geschäßt wird. Sie befafft den kurzen, aber thatenreichen Zeitraum v. J. 1494 bis 1532, in zwanzig Büchern. Sie ist in mehrere Sprachen überfest, und von Sansovino und audern in Auszug gebracht. Ihre größten Vorzüge find Wahrheitsliebe, Genauigkeit, glücks liche Entwickelung der erzählten, von ihm selbst erlebten, Beges benheiten, Scharfsinn und Tiefblick in ihrer Beurtheilung, und eine sehr korrekte Schreibart, einfach, aber nicht ohne Eleganz. Die ersten fünf Bücher haben in jeder dieser Hinsichten mehr Werth und Vollendung, als die übrigen. Ganz ist er indeß nicht frei von dem so gemeinen Fehler italianischer Geschichtschreiber and Prosaiker überhaupt, von zu weitschweißiger Ausdehnung des Inhalts und des Vortrags, und zu langer Verweilung bei den Beschreibungen minder erheblicher Dinge. Unter den Reden der Personen, die er gern, und fast zu häufig, einschaltet, findet sich ebenfalls viel Ungleichheit. Zu den schönsten rechnet man die des Gaston de foir auf dem Schlachtfelde bei Ravenna, und die Anrede des Herzogs von Ulba ay Karl V. wider die Loslassung Franz I. Folgender Anfang des funfzehnten Buchs betrifft die Ankunft des Pabftes Hadrian in Rom, wo damals die Veft wüs tete, die Einnahme von Rhodi, die Wiedererwerbungen der Låns der der Herzoge von Urbino, Ferrara und Mailand, und den zwis schen dem Pabst, dem Kaiser, und den Venetianern geschlossenen Vergleich.

La vittoria nuova contra i Francefi, benche avesse quietato le cofe die Lombardia, non aveva perciò diminuito il fofpetto, che'l Re di Francia, effendo paci

fico, ed intero il Regno fuo, ed effendi ritornati falvi i Capitani, e le genti d'arme, c'aveva mandate in Italia, non avesse innanzi passasse molto teinpo ad afsaltare di nuovo il Ducato di Milano, maffimamente ch' erano come prima parati gli Suizzeri ad andare agli stipendii fuoi, ed il Senato Vinitiano perfeverava feco nell' antica confederatione: per la confideratione del quale pericolo i Capitani Cefarei erano costretti à nutrire, ed à pagare l'effercito, cofa molto difficile: perchè nè da Cefare, nè dal Regno Napolitano ricevevano danari, e lo ftato di Milano era in modo esausto, che non poteva per se solo sostenere, nè tanti alloggiamenti, nè tante spese: però reclamando in vano i popoli, e'l Collegio de' Cardinali, avevano mandato la maggior parte delle genti ad alloggiar nel stato Ecclefiaftico: e passando per Roma Don Carlo di Lanoia deftinato nuovamente per la morte di Don Raimondo di Cardona, Vicerè di Napoli; determinò infieme con Don Giovanni Manuel, che per tre mefi proffimi pagaffero ciascun mese lo ftato di Milano venti mila ducati, i Fiorentini 15 mila, i Genovefi 8 mila, Siena 5 milą, Lucca 4 mila: della qual tafla, benche ciascuno esclamaffe, non dimeno per il timore, che s' aveva di queft' effercito: fu neceffario, che foffe accettata da ciafcuno, allegando effi effer cofa neceffaria, perchè dalla cenfervation di quello dipendeva la difesa d'Italia: dopo il qual tempo fu rinovata l'impofitione, mà di quantità molto minore. Nel qual stato delle cofe Italia oppreffa da continui mali, e spaventata dal timore dé' futuri maggiori, aspettava con defiderio la venuta del Pontefice, come iftromento opportuno per l'autorità Ponteficiale à comporre molte difcordie, e provedere à molti difordini: il quale fupplicandolo Cefare, che passato né medefimi di per mare in Ispagna, e parlato in camino col Re d' Inghilterra l'aspettasse à Barzelona, dove volea andare

per

་། ད་

[ocr errors]

perfonalmente à riconoscerlo, ed adorarlo per Pontefice, ricufò d'aspettarlo, ò dubitando per la distanza di Cefare, che ancora era nelle eftreme parti della Spagna, non perdere tanto tempo che aveffe poi à navigare per stagione finiftra, ò per fofpetto che Cefare non cercaffe Idi fargli differire la passata sua in Italia; ò perche, come molti diffono, per non accrefcere troppo l'opinione avuta da lui infino al principio, che avelle à efferè tanto dedito à Cefare, che gli difficultaffe il trattare la pace univerfale de' Criftiani, come aveva deliberato di voler fare. Paffò adunque per mare à Roma, dove entrò il vigefimo nono giorno d'Agosto con grandiffimo concorfo del popolo, e di tutta la Corte: da quali ben che ecceffivamente foffe defiderata la fua venuta, perche Roma fenza la presenza de' Pontefici è piutosto simile à una folitudine, che à una Città: non dimeno questo fpettacolo commoffe gli animi di tutti, confiderando avere un Pontefice di natione Barbaro, inesperto al tutto delle cofe d'Italia, e della Corte, nè almeno di quelle nationi, lequali già per lunga conversatione erano familiari à Italia: la ineftitia de' quali penfieri accrebbe che alla venuta fua la pefte cominciata in Roma, il che era interpretato peffimo augurio del fuo Ponteficato, fece per tutto l'autunno graviffimo danno. Fu la prima deliberatione di quefto Pontefice attendere alla ri cuperatione di Rimini, é comporre le controverfie, che il Duca di Ferrara aveva avute co' due fuoi prossimi anteceffori. Perciò mandò in Romagna mille cinque cento fanti Spagnuoli, i quali per potere ficuramente passare il mare aveva condotti feco. Alle quali cole mentre che attende, parendo à Cefare allo ftabilimento delle cofe d'Italia importaffe molto la feparatione de' Vinitiani dal Re di Francia, e fperando che quel Senate diminuita la fperanza delle cofe Francefi, avesse l'animo inclinato alla quiete, nè voleffe per gl' intereffi

d'altri

« ZurückWeiter »