Abbildungen der Seite
PDF
EPUB

V.

Geschichtschreiber.

Beisp. Samml. 8. B. 2. Abth. ·

}

I.

Griechen.

Herodo t.

Er lebte um die Mitte des sechs und dreißigsten Jahrhuns berts, und war aus Halikarnaß in Karien gebürtig. Schon die Griechen verehrten ihn als Vater der eigentlichen Geschichte, die vor ihm faft ganz in den Hånden der Dichter gewesen war. Heroz dor war, wo nicht der erßte, doch wenigstens einer der ersten, der fie in Profe vortrug, und zugleich mehr son Dichtung und Fabel absonderte. Bei allen gerechten Zweifeln wider seine durchgängige Glaubwürdigkeit, kann man doch ihm selbst die Absicht zu täus schen oder zu übertreiben wohl nicht Schuld geben, sondern muß vielmehr vorausssehen, daß er selbst oft, vorzüglich in außergriez chischen Begebenheiten, irrig oder mangelhaft unterrichtet gewes fen sen. Die nenn Bücher seiner Geschichte sind mit den Namen der neun Musen bezeichnet; daher der von Herder glücklich übers fezte feine Gedanke in einem Einngedichte der Anthologie:

As Herodotus einst die Musen freundlich bewirthet,

Schenkten zum Danke fie ihm, jede derselben, ein Buch. Herodot lebte und schrieb in einem der glücklichsten Zeitpunkte Griechenlandes; und es scheint, daß die damals durch mehrere Siege erkämpfte Freiheit einer der vornehmsten Gesichtspunkte ges wesen sey, aus welchem er den Blan seiner Geschichte entwarf, die zugleich die Begebenheiten der vornehmsten bisherigen Feinde der Griechen, der Lydier und Perser, am umständlichsten bes schreibt; denn die Geschichte der Aegypter und andrer Völker scheint mehr nur Nebenzweck feiner Erzählung gewesen zu seyn. Den Plan des Ganzen hat Hr. Hofrath Gatterer im zweiten Bande seiner allgemeinen historischen Bibliothek umständlich und lehrreich aus einander gesezt. Einfachheit und natürliche Anmuth find die Hauptvorzüge seiner Schreibart, die durch den sanften Con des fonischen Dialekts nicht wenig gewinnt. Folgende Stelle aus dem ersten Buche, beschreibt die Sitten und Gebräuche der Perfer.

Πέρσας

Πέρσας δὲ οἶδα νόμοισι τοιοῖς δε χρεωμένες αγάλματα μὲν καὶ

νηὲς καὶ βωμὸς οὐκ ἐν νόμῳ ποιευμένες ἱδρύεσθαι, ἀλλὰ καὶ τοῖσι ποιεῦσι μωρίην ἐπιφέρεσι· ὡς μὲν ἐμοὶ δοκέει, ὅτι οὐκ άνθρωπο. φυέας ἐνόμισαν τές θεές, κατάπερ οἱ Ἕλληνες, εἶναι. οἱ δὲ νομίζεσι Διὶ μὲν, ἐπὶ τὰ ὑψηλότατα τῶν ἐρέων ἀναβαίνοντες, θυσίας ἕρδειν, τόν κύκλον πάντα τῇ ἐρανα Δία καλέοντες· θύασε δὲ ἡλίῳ τε καὶ σελήνη καὶ γῇ καὶ πυρὶ καὶ ὕδατι καὶ ἀνέμοισι, τέτοισι μὲν δὴ μούνοισι θύεσι ἀρχῆθεν. ἐπιμεμαθήκασι δὲ καὶ τῇ Οὐρανίῃ θύειν, παρά τε Ασσυρίων μαθόντες καὶ ̓Αραβίων. καλέεσι δέ Ασσύριοι τὴν ̓Αφροδίτην, Μύλιττα· Αράβιοι δὲ, Αλίττα· Πέρσαι δὲ, Μίτραν. Θυσίη δὲ τοῖσι Πέρσησι περὶ τὰς εἰρημένες θεοὺς ὧδε κατεσήκεε. οὔτε βωμές ποιεῦνται, οὔτε πῦρ ἀνακαίκσι, μέλλοντες θύειν· οὐ σπονδῇ χρέωνται, οὐκὶ αὐλῷ, οὐ τέμμασι, οὐκὶ οὐλῇσι. τῶν δὲ ὡς ἑκάσῳ θύειν θέλει, ἐς χώρ ρον καθαρὸν ἀγαγὼν τὸ κτῆνος, καλέει τὸν θεὸν, ἐςεφανομένος τὸν τιήρην μυρσίνῃ μάλισα. ἑωυτῷ μὲν δὴ τῷ θύοντι ἰδίῃ μούνῳ οὔ οἱ ἐγγίνεται ἀρᾶπαι ἀγαθά· ὁ δὲ πᾶσι τοῖσι Πέρσησι κατεύχεται εὖ γίνεθαι, καὶ τῷ βασιλεῖ. ἐν γὰρ δὴ τοῖσι ἅπασι Πέρσησι καὶ αὐτὸς γίνεται. ἐπεὼν δὲ διαμισύλας κατὰ μέρεα τὸ ἱρήϊον, ἑψήσῃ τὰ κρέα, ὑποπάσας ποίην ὡς ἀπαλωτάτην, μάλισα δὲ τὸ τρία φυλλον, ἐπὶ ταύτης ἔθηκε ὧν πάντα τὰ κρέα. διαθέντος δὲ αὐτἔ, μάγος ἀνής, παρεσεὼς ἐπαείδει θεογονίην, οἵην δὴ ἐκεῖνοι λέγεσι εἶναι τὴν ἐπαοιδήν· ἄνευ γὰρ δὴ μάγε ἔ σφι νόμος ἐπὶ θυσίας ποιέεθαι. ἐπισχὼν δὲ ὀλίγον χρόνον, ἀποφέρεται ὁ θύσας τὰ κρέα, καὶ κρᾶται ὅ, τι μιν ὁ λόγος αἱρέει. Ἡμέρην δὲ ἅπα σέων μάλισα ἐκέινην τιμῶν νομίζεσι τῇ ἕκασος ἐγένετο, ἐν ταύτῃ

ων

اد

اد

δὲ πλέω δαιτα τῶν ἄλλων δικαιεῦσι προτίθεθαι· ἐν τῇ οἱ εὐδαί μονες αὐτῶν, βοῦν καὶ ἵππον καὶ κάμηλον καὶ ὄνον προτιθέαται ὅλες ὀπτὲς ἐν καμίνοισι· οἱ δὲ πένητες αὐτέων τὰ λεπτὰ τῶν προβάτων προτιθέαται. σίτοισι δὲ ὀλίγοισι χρέωνται, ἐπιφορή μασι δὲ πολλοισι, καὶ οὐκ ἀλέσι· καὶ διὰ τοῦτό φασι Πέρσαι τοὺς Ἕλληνας σιτεομένας, πεινῶντας παύεθαι, ὅτι σφι ἀπὸ δείπνα παραφορέεται οὐδὲν λόγκ ἄξιον· εἰ δέ τι παραφέροιτο, ἐπίοντας ἂν οὐ παύσθαι. οινῳ δὲ κάρτα προσκέαται· καὶ σφι οὐκ ἐμέσαι ἔξεσι, οὐκὶ ἐρῆσαι ἀντίον ἄλλο. ταῦτα μὲν νῦν οὕτω φυ λάσσεται. μεθυσκόμενοι δὲ ἐώθασι βολεύεθαι τὰ σπεδαιέςατα τῶν πρηγμάτων· τὸ δ ̓ ἂν ἴδῃ σφι βελευομένοισι, τοῦτο τῇ ὑσε βαίῃ νήφεσι προτιθεῖ ὁ σεγάρχος, ἐς τὰ ἂν ἐόντες βελεύωνται. καὶ ἂν μὲν ᾅδῃ καὶ νήφεσι, χρέωνται αὐτέω· ἦν δὲ μὴ ἅδη, με τιεῖσι. τὰ δ ̓ ἂν νήφοντες προβολεύσωνται, μεθυσκόμενοι ἐπιδιαγινώσκεσι. Οἱ συντύγχανοντες δ' αλλήλοισι ἐν τῇσι ὁδοῖσι, τῷδε ἄν τις διαγνοίη εἰ ὅμοιοί, εἰσι οἱ ἐντυγχάνοντες, ἀντὶ γὰρ τοῦ προσαγορεύειν ἀλλήλες φιλέκσι τοῖσι σόμασι, ἂν δὲ ᾗ οὔτερος ὑποδέστερος ὀλίγῳ, τὰς παρειὰς φιλέονται· ἦν δὲ πολλῷ ᾖ οὕτερος, ἀγεννέσερος, προσπίπτων προσκυνέει τὸν ἕτερον. τιμῶσι δὲ ἐκ πάντων τοὺς ἄγχισα ἑωυτῶν οἰκέοντας, μετά γε ἑωυτές· δεύτερα δὲ, τές δευτέρας· μετὰ δὲ, κατὰ λόγον προβαίνοντες τιμῶσι. ἥκισα δὲ τὰς ἑωυτῶν ἑκασάτω οἰκημένες ἐν τιμῇ ἄγονται, νομίζοντες ἑωυτός εἶναι ἀνθρώπων μακρῷ τὰ πάντα αρίσες· τοὺς δὲ ἄλλες, κατὰ λόγον τὸν λεγόμενον τῆς ἀρετῆς ἀντέχεθαι· τὰς δὲ ἑκατάτω οἰκέοντας απ' ἑωυτῶν, κακίσες εἶναι. ἐπὶ δὲ Μήδων αρχόντων καὶ ἦρχε τὰ ἔθνεα αλλήλων, συναπάντων μὲν Μήδοι, καὶ τῶν

C 3

اد

ἄγχισα

« ZurückWeiter »