Imagens da página
PDF
ePub
[blocks in formation]

cura fic univerfa hæc Natio acquiefcit, ut tam oblivifci sui poffit„ quàm pro Principe fuo unicè debeat effe folicita; in SERENITATE enim VESTRA pignus habemus felicitatis noftræ, quod nullæ nobis auferant stellæ, nulli Cometæ extorqueant; quam folam in eas calacincinnatis hifce fideribus malè ominan

[ocr errors]
[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

PROOE MIV M.

Vidifsimam mortalium in novis cali fpectaculis perfcrutandis curiofitatem cleganter, more fuo, exprefsit Seneca 1. 7. naturaliu quaft. c. 1. cujus proinde verbis, quibus nec addere, nec demere quidquam pofsis, hanc novi fideris Theoriam lubet aufpicari. Hie itaque catus Aftrorum (inquit fagacifsimus ille rerum naturalium fcrutator) quibus immenfi corporis pulchritudo diftinguitur, populum non convocat. At cum aliquid ex more mutatum eft, omnium vultus in caloe Sol spectatorem, wifi cùm deficit, non habet. Nemo obfervat Lunam, wifi laborantem. Tunc urbes conclamant, tunc profe quifque fuperftitione vanatrepidat. Et paucis deinde interjectis fubjungit: Si quid turbatum eft,aut prater confuetudinem emicuit, Beciamus, interrogamus, oftendimus, adeò naturale eft magis nova, quam magna mirari. Idem in Cometic fit: firarusinfolita figura ignis apparuit, nemo non fare, quid fit, cupit,& oblitus aliorum, de adventitio quarit, ignarus utrum debeat admirari, an timore.

Cincinnatum certe, & oblongo lucentis cauda, fyrmate confpicuum cælo fidus nuper exortų multorum Aftronomorum excitavit induftriam. plurium verò imperitorum etiam curiofitatem irritavit, plurimis infuetum incufsit terrorem,

fes ex Bohemia, Olumucenfes ex Moravia, Friburgenfes ex Brifgoia, Salisburgenfes cx Bavaria, Lucernenfes ex Helvetia, Tridentina ex Tyroli, Augustana exVindelicia, Conftantienfes ex Suevia, Norinbergenfes ex Franconia. Quibus omnibus ftudiofa obfervatorum commendatur induftria, licet non in fingulis planè ad apicem concordent, quod vel inftrumentorum Aftronomicorum penuria, vel minùs exacta corundem in gradus & minuta divifioni adfcribendum judico.

Ego quoque, ut primùm Ingolftadij novum hoc cali Phanomenum confpici capit, mearum/ effe partium duxi nihil ftudij in obfervationibus inftituendis omittere: fedula itaque, ac indefefsâ aliorum operâ adjutus, integro ferè bimeftri câ, quâ licuit, accuratione locum, motúmque Cometæ fcrutatus fum, eáque, quæ inter observandum annotanda occurrerunt, rudi primùni opere confcripfi, ex quibus modò ea, que de cius natura, motu, cauda, loco, magnitudine, generation ne, & vi denique faufta vel infausta significandi ftatui poffe videantur, fapienti Eruditorum arbitrio fubijcere, publica que concertationi propo

nere conftitui.

CAPVT PRIMVM.

quem mirum in modum auxère circumvolitan Cometarum Definitio, Spe

tia pafsim fchediafmata horrendam Cometa figuram præferentia, & non insulfa minùs, quàm impia prognoftica nonnullorum, qui, quòd à kde orthodoxa alieni fint, penfi nihil habent, facra profanis mifcere, ludicris Poëtarum figmenfis res facrofanetas comparare, imperitamque plebeculam vanis augurijs & Aftrologicis com

mentis terrere.

Vtiliorem praftitêre operam rerum Aftronomicarum peritiores, qui in id toti incubucrunt, ut Cometa fitum, progreffum, locum, ac magnitudinem indagarent, accuratis eum in finem inftitutis obfervationibus, quarum complures aliunde ad nos funt tranfmiffa, Romana fcilicet, Mantuane & Mediolanenfes ex Italia, Lugdunenfes ex Gallia, Leodienfes & Colonienfes ex infefiori Germania, Viennenses ex Austria, Pragen.

C

cies & Multitudo.

Ometes, græcum nomen, Latinis fidus crinitum, feu, ut Ciceroni placet, cincin-1 natum dicitur, cujus definitionem tradere difficillimum judico, cùm de Cometarum loco, materia, generatione aliifque eorundem affectionibus in diverfas adeo fententias diftrahantur Authores, ut in unam aliquam definitionem confpirare neutiquam valeant. Si quis tamen comatum hujufmodi fidus cum P. Io. Bapr. Ricciolo Soc. IESV, Aftronomo noftri avi celeberrimo, lib. 8. Almagefti novi, fect. 1. c. 13. Splendidum Aenigma diceret à DEO propofitum, nunquam ab humanis ingenijs folvendum ; vel cum Thomâ Fieno Lovanienfis Academia Archiatro in doctifsima differtatione de Cometa anni 1618. A

Miracu

Miraculum natura idoneum ingenžs noftris torquendis,quod admirari debemus, cognofcere nunquam poterimus, is certè fe omnium facillimè expediret, miniméque à veritate abluderet.

Neque tamen hinc confequens eft,oleum illos, & operam perdere, qui in natura, ac effentia huiufmodi cali prodigiorum inveftiganda, ac dilucidanda dies, noctéfque infumunt, Arithmeticis characteribus ingentia chartarum volumina conferibunt, crebris, diuturnífque vigilijs vires atterunt; licet enim nunquam fortafle veritatis fcopum exactè affecuturi fint, plurimùm tamen Antiquiorum, feu Philofophorum, feu Aftronomorum tencbras illuftrabunt, Tychonis Brahe, aliorumque RR: accuratifsimas obfervationes novis experimentis firmabunt, rem Aftronomicam non mediocribus incrementis promovebunt, & fapientifsimi Senecæ vaticinium fortè aliquando implebunt, quod lib. 7. NN. QQ. cap. 25. vulgavit. Quid ergo miramur, inquit Cometas tam rarum mundi spectaculum, nondum te. meri legibus certis, nec initia illorum finésque notefce. re,quoruex ingentibus intervallis recurfus eft? Veniet tempus,quo ifta,que nunc latent, in lucem dies extrahat, longioris avi diligentia. Ad inquifitionem tantorum atas una non fufficit, ut tota calo varet. Et cap. 26. Erit, qui demonftrabit aliquando, in quibus Cometa partibus errent, cur tam feducti à caterù cant, quanti, qualefque fint. Contenti fimm inventi, aliquid veritati & pofteri conferant.

Egò certe quid de præfenti Cometâ ftatuendum cenfeam, liberè edifferam, nihil tamen pertinaciter tuebor, ab alijs, sicubi meliora fuggefferint, in re admodum incerta, femper doceri Paracus.

Sciendum itaque inprimis eft ab Arift. lib. 1. Meteor. c. 8. duas præcipuè, fi figuram fpectes, ́ afsignari differentias Cometarum. Alij enim, quos crinitos appellat, lucidas circumquaque

Illud hic infuper lubet annotare, fæpe ab im peritis crinita cælo fidera inferi, quæ tamen vel ad ignes Elementares,vel ad Emphases, feuinanes quafdam fiderum imagines referenda funt. Certè his ipfis, quibus hæc fcribo, diebus passim rumor in urbe noftra percrebuit,novum cælo Cometam cúmque crinitum spectari, qui tamen aliud non erat, quàm Corona feu Halo nubilo aëre circa Venerem ad Occafum vergentem tenui luce refulgens.

Cometa porrò ab orbe condito plures uțique cælo fulferunt, quàm ij fint, quos vel Hiftoricorum fides pofteritati tranfcripfit, vel Aftrono morum industria illuftravit. Si enim vel folum præcedens fæculum 20. & amplius prodigiofa huiufmodi fidera fufpexit, quis non & alijs antehac ætatibus complura arfiffe jure fufpicabitur? Interim tamen ab Anno ante reparatam falutem 480. ufque ad Annum Chrifti 1618. non nifi 154 Cometas recenfet Ricciolus; Unde meritò Ve terum, in pluribus feu obfervandis, feu annotandis reprehendi meretur incuria. Poft hos Anno 1652. menfe Decembr. circa conftellationem Orionis crínicus Cometa effulfit, tam Ingolfta. dij, quàm alibi fedulò obfervatus, qui per Tauri Aftrum ad caput Medufæ, & ultra eluctatus post 13. circiter dierum moram fub finem eiufdem menfis videri defijt. Subfecutus hunc fuit alter Cometa crinitus Anno 1661. menfe Februario inter Aquilam & Delphinum exortus, qui poft 8. ferè dies inter Aquilam & Antinoum evanuit, Ingolftadij ob nubilam ijs diebus tempeftatem minimè observatus.

CAPVT SECVNDVM. Præfentis Cometa Ortus, Progreffus & Terminus,

Chrifti 1664. centefimus quin

comas in orbem evibrant. Alijverò illuftre fyrua Aquagefimus feptimus Cometes illuxit,

barba vel cauda inftar longiùs unâ ex parte protendunt, qui proin barbati, caudatíve pro vario ad Solem ficu infra explicando dicuntur.

cum

Ad hafce Cometarum fpecies reducenda funt cæteræ omnes à Plinio enumeratæ, nifi fortè c Thoma Fieno complures earum ignitis quibufdam meteoris aërem temerè pervagantibus ac

censere malis.

[ocr errors]

exeunte Novembri à Nautis Acronium

lacum navigantibus, aliífque, ut fide digni recenfent, alibi locorum primo confpectus. Unde, fi menfis hic anni ferè poftremus jam quinque co. matorum fiderum fœcundus parens cum cæteris menfibus de primatu contenderet, palman omnibus Ianuario & Auguño exceptis, quorum

his so

hic 6. ille 7. Cometis natales dedit, præriperet. Februario enim 2. folùm, Martio 3. Aprili 3. Majo 3. Junio 4. Julio 3. Septembri 3. Octobri 3.Decemb. denique 1.Cometas exortos fuiffe docent Hiftorici, quibus & illud fuccenferi jure poteft, quòd plurimorumCometarum initia ac moras fcriptis non confignârint.

Præfens itaque Cometa Salisburgi 12. Decemb. Romæ ac Mediolani, 14. Decemb. Lucernæ verò ac Tridenti 17. Decemb. primò observatus fuiffe

nuntiatur.

Nos Ingolftadijcum 18.Decemb. primùm confpeximus,quem tamen nocturni Excubitores jam bido ante horis matutinis à fe vifum teftantur. Quia verò improvifus câ die nobis circa fextam matutin. Cometes apparuit,& non ita multò poft à nubibus fuit ereptus; locum illius accurate deprehendere conceffum non erat; ex fubfequentibus autem deinde obfervationibus eum hâc die fub roftro corvi, ubi cum in tabula noftra Uranographica exprefsimus, procefsiffe collegimus. Nucleus Cometa, ut & coma occidenti obverfa,& quâ terminari videbatur, in latum diffufa albicanti luce fulgebat, radijs modò longiùs evi bratis,,modò nonnihil contractis. Subfecutis deinde diebus, quantum perfpeculæ noftræ Mathematica anguftias, & non magnum organorum ufui accomodorum apparatum licuit, exactiores obfervationes inftituere laboravimus, quas arctis charta limitibus exclufus hîc ordine, ut optabam, attexere non potui.

Uttamen omnem Cometa progreffum uno ob tutu curiofo Lectori fpeétandum exhiberemus, præcipuas aliquot ciufdem ftationes à nobis ob fervatas, ex quibus de reliquis judicium ferre licet,in tabula noftraUranographica defignavimus, perbrevi obfervationum hiftoriâ ad tabulæ calcem adjecta.

Tabula autem hæc non convexam, ut globus Aftronomicas, fed concavam cali fiderei faciem, quam in dies intuemnr, repræfentat, in qua ftellæ juxta Ascensiones rectas & Declinationes earundem à P. Chriftophore Grienbergero. Soc. IES V. Catalogo fixarum annexas, eo ordine difpofite funt,ut eius ope noctibus hybernis complura cali fidera Aftronomia Tyrones facilè dignofcere poffine.

Ex obfervationibus porrò in tabula defcriptis apertè conftat, Cometam, cùm primò Ingolftacij apparere cœpit, pari ferè celeritate aliquamdiu fub Tropico Capricorni ab ortu verfus occafum tramite eidem Tropico velut parallelo procefsiffe,tum verò circa 28. Decemb, curfu ab aliquot diebus velociori, ultra Tropicum afcendiffe, atque exinde femper magis verfus plagam, quæ in. ter Boream & Occafum media ferè eft, iter flexiffe.Hinc cùm poft 1. Ian. multùm jam de celeritate remififfet, in dies deinde tardiùs verfus cornua Arietis affurrexit, donec tandem fub medium Februarij caudâ ante penitus evanefcente, videri defijt.

Colligitur hinc Cometam proprio motu nequaquam arcum circuli maximi designâsse, ut nonnulli opinantur; fieri enim non poteft, ut arcus circulo minori Sphera parallelus, qualem ferè Cometa juxta noftras,& complures aliorum, præfertim verò Romanas P. Athanafij Kircheri, viri de re Aftronomica optimè meriti obfervatio nes per aliquot dies defcripfit, cum motu, quem deinceps tenuit, in fegmentum circuli maximi coalefcat, ut tabulam noftram, & globum Aftronomicum intuenti ad fenfum patebit.

[ocr errors]

Cæterum complures etiam antchac Cometas ob Ortu ad Occafum obliquè verfus Boream declinando progreffos fuiffe, traditRicciolus, qui g. huiufmodi ex varijs Auctoribus recenset.

Iam verò ad moram huius Cometæ, quod attinet, certa determinari non poteft, quia non certò conftat, quò præcisè Novembris die primo caperit affulgere. Iuxta noftras observationes à 18. Decemb, ufque ad 11. Februar. continuatas confpicuus apparuit diebus 56. juxta eas verò, quas aliunde accepimus,plus quàm 60. Unde jam fuperavit moram celeberrimi Cometæ, qui Anno 1618. menfe Novembri, poft tres alios codem Anno lucentes exortus 57. diebus, & non 30. ut perperam nonnulli arbitrantur, à varijs Aftronomis ftudiosè fuit obfervatus. Diutiùs tamen alios olim Cometas illuxiffe narrant Hiftoria; diebus 79. fulfit Cometa Anno 1577. diebus 90. spectabiles apparuerunt Cometa Anno 676.1264.1363. 1433. diebus 120. Anno 1337. diebus 180. Anno 64 603. 1:40. Anne denique poft Chriftum 70. A j horren

[ocr errors]
« AnteriorContinuar »